Hoe kan de wetenschap je helpen om je leefstijl te veranderen?
De fases van gedragsveranderingJe stelde doelen en probeerde echt te veranderen, maar uiteindelijk lukte het toch niet. Dat was frustrerend! Geef niet op en probeer het nog een keer! De kennis van gedragsverandering kan je helpen je gedrag blijvend te veranderen!
Wetenschappers hebben ontdekt dat mensen die bepaalde fases doorlopen om hun gedrag te veranderen, meer succes hebben dan mensen die dat niet doen. Dat proces wordt het “Transtheoretisch Model” genoemd, of eenvoudiger, de “fases van gedragsverandering”. Laten we eens kijken naar deze fases, om je te helpen om echt iets te veranderen in je leefstijl.
Fase 1 – ontkenning
Maak kennis met Anna. Ze heeft een drukke baan en voelt zich vaak moe en uitgeput. Op een dag vraagt haar vriendin of ze mee wil doen aan een fitness-wandelgroep, Anna heeft hier niet veel zin in en zegt dat ze het te druk heeft om te sporten.
Anna bevindt zich in fase 1 van het Transtheoretisch Model, de fase van ontkenning. Om uit deze fase te komen, moet er iets gebeuren… iets dat haar aan het denken zet!
Fase 2 – bewustwording en overwegen
Op een dag leest Anna een artikel waardoor ze zich realiseert dat sommige van haar gewoontes echt niet gezond zijn en dat deze gewoontes later in haar leven problemen kunnen veroorzaken. Ze begint de voor- en nadelen van een andere leefstijl te overwegen. Als haar vriendin nu vraagt om te gaan wandelen, zegt Anna dat ze erover na zal denken. Anna zit nu in fase 2 – de fase van bewustwording en overwegen.
Fase 3 – voorbereiding
Anna denkt na over wel of niet te gaan wandelen. Ze praat ook met haar vrienden en collega’s over hoe een wandelprogramma in haar agenda zou kunnen passen. Ze zet op een rij wat ze moet veranderen om dit te kunnen doen en welke voordelen ze kan verwachten, zoals een betere gezondheid, meer energie en een beter uithoudingsvermogen.
Anna bereidt zich emotioneel en mentaal voor om haar leefstijl echt te gaan veranderen. Ze voelt zich hierdoor steeds meer overtuigd en gemotiveerd. Ze zit nu in fase 3, de voorbereidingsfase, die haar echt gaat helpen om te veranderen.
Fase 4 – actie
Nu Anna voorbereid en vastbesloten is om te veranderen, onderneemt ze actie door zich aan te sluiten bij de wandelgroep van haar vriendin. Na een maand merkt ze dat ze meer energie heeft en minder moe is. Anna bevindt zich in fase 4 – de actiefase.
Fase 5 – behoud
Maar dan breekt een hele drukke periode aan op haar werk. Anna heeft geen tijd meer voor wandelen en stopt. Ze belandt in de fase van terugval. Gelukkig begrijpt haar trainer de uitdagingen waarmee mensen in de Actiefase worden geconfronteerd en motiveert Anna om toch weer mee te gaan met de wandelgroep. Na verloop van tijd is het wandelen een vast onderdeel van Anna’s agenda en ze voelt zich beter dan ooit!
Zes maanden later zien we dat Anna haar nieuwe leefstijl consequent volhoudt. Ze voelt zich lichamelijk goed, kan beter omgaan met de dagelijkse stress en heeft meer energie. Anna zit in fase 5: de fase van Volhouden. Ze voelt zich gesteund in haar nieuwe leefstijl doordat ze vrienden en familie bij haar wandelgroep heeft betrokken. Dat helpt haar om een terugval naar haar vroegere gedragspatronen te voorkomen.
Elke fase van het gedragsveranderingsproces bracht nieuwe uitdagingen met zich mee. Maar toen Anna zelf inzag waarom het belangrijk was om haar leefstijl te veranderen, raakte ze gemotiveerd en lukte het haar om haar gedrag blijvend te veranderen. Nu is ze blij met haar gezondere leefstijl en alle voordelen die daarbij horen. Gefeliciteerd Anna!
We hebben allemaal wel gewoontes die we willen of moeten veranderen. Door de kennis van de gedragswetenschappen te gebruiken om het veranderingsproces te begrijpen, zul je meer succes hebben met het veranderen van je gedrag.